Historie
De historie van Vogelpoel
Vogelpoel is de naam van een Nederlandse familie die afkomstig is uit de stad Wijk bij Duurstede. De naam Vogelpoel is dan ook voor het eerst vermeld in de 14e eeuw (1304) en had betrekking op het Kasteel Vogelpoel te Wijk bij Duurstede.
Na enkele andere vermeldingen wordt Vogelpoel aan het eind van de 14e eeuw beleend aan Jan van Rijnesteijn, waarbij de vermelding luidt “het goed Vogelpoel in het kerspel Wijk, groot 18 morgen, met huis, hofstede, gracht en timmering”.
In de 15e en 16e eeuw is het verder in bezit bij de families De Gruter en Van Zuilen van Nijevelt. Van het huis is verder niets bekend en ook de veronderstelling dat de voorganger van Vogelpoel de middeleeuwse ridderhofstede Wijckersloot zou zijn, is nooit bewezen.
Van de middeleeuwen is er weinig bekend over de functie en de gebeurtenissen van het kasteel. Wel wordt er later nog gesproken over een kloosterboerderij en dat het in de late middeleeuwen verreweg de belangrijkste hofstede van Wijckersloot was.
Vanaf 1675 wordt er gesproken over een hofstede met een torentje.
Na diverse pachters wordt in de 18e eeuw familie Van Bemmel eigenaar van de hofstede.
Waarbij in januari 1751 tot overmaat van ramp een grote brand in het achterhuis, de stalling en de schuur in vlammen op ging. Ook de dieren vonden hierbij de dood.
De boerderij is hierna weer gerenoveerd.
Tot aan 2018 is het in bezit geweest van deze familie.
Nu behoort de boerderij toe aan familie veldhuizen.
Zie ook diverse links onderaan deze pagina voor meer informatie.
Het monument
In de Tweede Wereldoorlog was Toon van Bemmel de eigenaar van De Vogelpoel.
De boerderij was een “verzetsnest” en heeft in deze periode als onderduikadres gediend, waaronder de toenmalige Burgemeester van Wijk bij Duurstede, Naud v.d. Ven met zijn vrouw en dochter, de tijd hebben doorgebracht met naar bekend circa 30 andere onderduikers waaronder Engelse piloten en een Joods gezin.
De Burgemeester en zijn gezin hebben hier van 1943 tot en met 1946 ondergedoken gezeten in de bovenste kamer van de boerderij.
Na de oorlog heeft Naud v.d. Ven in 1949 de gevelsteen voor in de buitenmuur als dank aan Toon van Bemmel geschonken. Deze is gevestigd in de voorgevel van de boerderij.
Er staat een voorstelling op die gebaseerd is op een tekening van
J.R. van Nijendaal uit 1947.
Hij is gemaakt door Willy Mignot, een broer van de vrouw van Naud van der Ven.
In het midden staat Maria met uitgespreide, beschermende handen en onder haar voeten de slang van het kwaad. Bovenaan vruchtbomen, vanwege de boomgaarden, waarvan Toon van Bemmel de vruchten alleen verkocht aan particulieren om ze niet in handen van de Duitsers te laten vallen. Paarden die werden verstopt om te voorkomen dat de Duitsers die zouden vorderen. De duif stelt de vredesduif voor. Koeien waarvan de melk ook niet aan de Duitsers werd geleverd, maar aan particulieren werd verkocht. De koeien werden ook geslacht, zodat de zieken en de gezinnen waarvan de man was ondergedoken vlees konden eten. De vogeltjes zijn symbolisch voor de Vogelpoel. Links staat een verzetsman met een stengun en twee onderduikers luisteren naar de radio. Rechts onder een man, vrouw en kind, zijnde de burgemeester met zijn vrouw en dochter. Zowel Naud van der Ven als Toon van Bemmel waren stevig rooms-katholiek.
Links:
https://www.tracesofwar.nl/sights/26602/Oorlogsmonument-De-Vogelpoel-Wijk-bij-Duurstede.htm